دکتر حامد حاجی‌حیدری؛
توأم‌بااقتباس‌های‌آزاد فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
▀█▄ یک.
▬ اخیراً کلودیا گلدین به خاطر بیش از نیم قرن پژوهش‌های نوآورانه در تحلیل بازار کار زنان، به دریافت نوبل ۲۰۲۳ اقتصاد نائل شد.
▬ کار او به فهم ما از تغییر اتمسفر جامعه به سمت «زنانه شدن اجتماعات» کمک می‌کند.
▬ وی نشان می‌دهد که نرخ مشارکت اقتصادی-اجتماعی زنان در نسبت با بهبود فناوری «یک تابع U شکل» می‌سازد.
▬ مشارکت زنان متاهل طی انتقال از جامعه کشاورزی به صنعتی کاهش یافته، اما با رشد بخش خدمات، شروع به افزایش کرد. او یافته‌های کنترل پزشکی بر عامل باروری و همچنین دسترسی به آموزش را از متغیرهای مهم دخیل در این تغییر اجتماعی-اقتصادی قلمداد می‌کند.
▬ گلدین این الگو را با تغییرات ساختاری و نگرش‌‌‌های اجتماعی درباره مسؤولیت‌های زنان در خانه و خانواده مرتبط می‌سازد.
▀█▄ دو.
▬ از این قرار، مختصات اجتماعی تازه‌ای مطرح است که با اغلب تجربیات تاریخی متفاوت است؛ «زنانه شدن».
▬ گیرت هافستد، جامعه‌شناس هلندی، که از جمله پر ارجاع‌ترین‌ها در زمینه علوم انسانی است، طرحی از یک فرهنگ و اجتماع زنانه ارائه داده است. او با مقایسه موطن‌هایی مانند ایالات‌متحده، مکزیک، چین و ژاپن که مردانه محسوب می‌شوند، و سوئد، نروژ، هلند و کاستاریکا که زنانه به حساب می‌آیند، به نتایج جالبی رسیده است: «زنانگی نشان‌دهنده جامعه‌ای است که در آن نقش‌های جنسیتی اجتماعی همپوشانی دارند [و به طور قاطع و فاحش و طبقاتی از هم جدا نمی‌شوند]؛ و هم از مردان و هم از زنان انتظار می‌رود که متواضع‌تر، مهربان‌تر و متمرکزتر بر کیفیت زندگی باشند».
▀█▄ فرجام
▬ احتمالاً جامعه به سمتی می‌رود که:
یک. مفاهیم مرسوم تحلیل اجتماعی مانند تقسیم‌کار، نابرابری، طبقه، قشر، جنبش اجتماعی، ... به حاشیه می‌روند؛
دو. کیفیت زندگی و ارتباطات انسانی، بیش از اقلام مادی مانند پول یا اتومبیل‌های گران‌قیمت ارزش‌گذاری می‌شود؛
سه. جامعه روان‌شناسانه‌تر می‌شود، به این معنا که این آمادگی پدید می‌آید که در قبال حقایق متضاد، سهل‌انگاری بیشتری صورت بگیرد، ...
چهار. و در کل، وقوع تضادها جدی گرفته نمی‌شود؛ به تعبیر دیگر، این خصلت فرهنگ عامه که عناصر ناهمساز را التقاط می‌کند، در یک جامعه زنانه تشدید می‌گردد.
پنج. مواجهه معاد‌نگر/آینده‌نگر با موضوعات اولویت می‌یابد، و رویدادها کمتر در افق تاریخی لحاظ می‌شوند؛
شش. استفاده از فناوری گسترش می‌یابد و انسان‌ها به امور غیریدی‌تر گمارده می‌شوند؛
هفت. کنترل فناورانه به بدن و «سایبورگیسم» گسترش می‌یابد.
▀█▄ ملاحظات روشی
▬ مع‌الوصف، هافستد هشدار می‌دهد که در تحلیل اجتماعی در نظر داشته باشیم که هیچ فرهنگی کاملاً زنانه یا کاملاً مردانه نخواهد بود و تحلیل‌های اجتماعی باید همواره خصلت طیفی را مراعات کنند.
▬ این هشدار روشی این دلالت ضمنی را به همراه دارد که باید یک دوره گذار لااقل یک نسلی را برای غالب شدن این اتمسفر زنانه لحاظ کرد.
▬ نهایتاً این که، غالب شدن یک اتمسفر زنانه و همچنین سرعت این غالب شدن، یک وضعیت محتوم نیست؛ با جهانی مواجه هستیم که شتابان به سمت گسترش جهانی جنگ حرکت می‌کند و فرآیندهای تضمین صلح ناکارآمدند.
مآخذ:...
هو العلیم
